ضابطۀ کنترل در نظام مسئولیت بین المللی؛ وحدت یا تعارض رویۀ قضایی بین المللی

اتخاذ رویه های گوناگون از سوی مراجع قضایی بین المللی در زمینۀ ضابطه کنترل، نشان از تعارض رویۀ قضایی بین المللی در این موضوع است. موضوع کنترل در رویۀ دیوان بین المللی دادگستری در قضیۀ نیکاراگوا، به صراحت مطرح شده است. دیوان در این قضیه، معیارهای مربوط به کنترل را مورد بررسی قرار داد. در قضیۀ نسل زدایی، دیوان مجدداً به این موضوع پرداخت؛ در حالی­که دادگاه کیفری بین المللی یوگسلاوی سابق به شیوه­ای متفاوت به ضابطۀ کنترل توجه کرد. چالش رویۀ دیوان بین المللی دادگستری از سوی دادگاه کیفری یوگسلاوی در این موضوع، حائز اهمیت است. بررسی رویۀ دیوان بین المللی دادگستری نشان می دهد دیوان در خصوص ضابطۀ کنترل در قضایای مختلف رویه­ای واحد پیموده و در رویارویی با چالش­های رویۀ خود توسط سایر مراجع حل وفصل اختلاف، بر رویۀ خود تأکید کرده است. ضابطۀ کنترل مؤثر درزمینۀ مسئولیت بین المللی قابل طرح است؛ اما ضابطۀ کنترل کلی در موضوع رسیدگی به مسئولیت کیفری افراد موضوعیت پیدا می کند.